Rodzaje haków przerzutki Shimano

Firma Shimano, jako jeden z wiodących producentów osprzętu rowerowego, oferuje wiele różnych typów haków przerzutek, które są dostosowane do konkretnych modeli rowerów i grup osprzętu. Niestety, nie istnieje jeden uniwersalny standard, który pasowałby do wszystkich ram.

Standardy mocowania haków Shimano

Haki przerzutek Shimano można podzielić na kilka głównych kategorii w zależności od sposobu mocowania:

• Haki przykręcane – montowane do ramy za pomocą śrub, najczęściej spotykane w nowszych modelach rowerów
• Haki zintegrowane z ramą – występujące w starszych modelach, gdzie hak stanowi integralną część ramy
• Haki Direct Mount – specjalny standard mocowania przerzutki bezpośrednio do haka, bez użycia tradycyjnej śruby mocującej

Shimano stosuje również różne typy gwintów i rozmiarów śrub mocujących przerzutkę do haka. Najpopularniejsze to standard B-type z gwintem M10x1 oraz standard A-type z gwintem M8x1,25. W nowszych grupach osprzętu, szczególnie w modelach MTB, coraz częściej spotyka się standard Direct Mount, który zapewnia sztywniejsze połączenie przerzutki z ramą.

Ciekawostka: Haki przerzutek są celowo projektowane jako „element bezpieczeństwa” – mają się wygiąć lub złamać przy uderzeniu, chroniąc droższą przerzutkę i ramę roweru przed uszkodzeniem.

Jak dobrać odpowiedni hak do roweru

Dobranie właściwego haka przerzutki może być wyzwaniem ze względu na dużą różnorodność standardów. Oto jak zidentyfikować odpowiedni model:

Sprawdź dokumentację roweru – producenci często podają numery katalogowe kompatybilnych części zamiennych.

Skontaktuj się z producentem roweru – podając model i rok produkcji, możesz uzyskać informację o właściwym haku.

Porównaj stary hak z nowymi – jeśli posiadasz uszkodzony hak, możesz wykorzystać go jako wzór do porównania.

Skorzystaj z katalogów haków – specjalistyczne sklepy rowerowe dysponują katalogami, które pomogą dopasować odpowiedni element.

Pamiętaj, że haki są specyficzne dla danego modelu roweru, a nie dla modelu przerzutki. Oznacza to, że ten sam model przerzutki Shimano może wymagać różnych haków w zależności od ramy, do której ma być zamontowany.

Narzędzia potrzebne do prostowania haka

Prawidłowe wyprostowanie haka przerzutki wymaga odpowiednich narzędzi, które pozwolą na precyzyjne wykonanie tej delikatnej operacji. Warto zainwestować w profesjonalne przyrządy, szczególnie jeśli często zajmujesz się serwisowaniem rowerów.

Podstawowym narzędziem jest specjalny przyrząd do prostowania haków przerzutek (ang. derailleur hanger alignment tool). Składa się on z uchwytu mocowanego w miejscu koła oraz ramienia z wskaźnikiem, które pozwala na precyzyjne określenie stopnia wygięcia haka. Profesjonalne narzędzia tego typu produkują firmy jak Park Tool, Unior czy Pedro’s.

Oprócz specjalistycznego przyrządu, potrzebne będą:

• Klucze imbusowe – do demontażu przerzutki i czasem samego haka
• Klucz płaski – do obracania przyrządu podczas pomiaru
• Smar – do posmarowania gwintu śruby mocującej przerzutkę po naprawie
• Czysta szmatka – do czyszczenia elementów

Jeśli nie posiadasz specjalistycznego przyrządu, możesz zastosować alternatywne rozwiązania, choć będą one mniej precyzyjne. Jedną z metod jest użycie koła z zamontowaną oponą jako punktu odniesienia. Po zamontowaniu przerzutki można sprawdzić odległość kółek przerzutki od obręczy w różnych punktach obrotu koła. Różnice w tej odległości mogą wskazywać na wygięcie haka.

Pamiętaj jednak, że improwizowane metody niosą ryzyko niedokładnego prostowania lub nawet dalszego uszkodzenia haka. W przypadku cennych rowerów lub braku doświadczenia, lepiej powierzyć tę pracę profesjonalnemu serwisowi rowerowemu.

Diagnoza krzywego haka przerzutki

Zanim przystąpisz do prostowania haka przerzutki, musisz upewnić się, że to właśnie jego wygięcie jest przyczyną problemów z przerzutką. Skrzywiony hak może objawiać się na różne sposoby, a właściwa diagnoza pozwoli uniknąć niepotrzebnych napraw.

Najczęstsze objawy wskazujące na wygięty hak przerzutki to:

Niestabilna praca przerzutki – łańcuch przeskakuje między zębatkami mimo prawidłowego ustawienia indeksacji

Hałaśliwa praca napędu – szczególnie na skrajnych przełożeniach

Trudności z precyzyjnym ustawieniem przerzutki – mimo regulacji śrub H i L przerzutka nie działa poprawnie

Niemożność ustawienia przerzutki tak, by działała poprawnie na wszystkich zębatkach kasety

Aby zweryfikować, czy hak jest rzeczywiście wygięty, możesz przeprowadzić kilka prostych testów:

Test wizualny – spójrz na rower od tyłu i sprawdź, czy kółka przerzutki znajdują się dokładnie w jednej linii z zębatkami kasety. Jeśli wydają się być odchylone w bok, hak może być wygięty.

Test z linijką – przyłóż prostą linijkę do boku największej zębatki kasety i sprawdź, czy kółka przerzutki znajdują się w jednej linii z zębatkami.

Test z przyrządem – najdokładniejszą metodą jest użycie specjalistycznego przyrządu do sprawdzania prostoliniowości haka. Przyrząd montuje się w miejscu koła i poprzez obracanie ramienia sprawdza odległość wskaźnika od obręczy w różnych punktach. Różnice w tych odległościach wskazują na wygięcie haka.

Warto wiedzieć: Nawet nowe rowery mogą mieć nieidealne ustawienie haka przerzutki. Profesjonalni mechanicy często sprawdzają i korygują pozycję haka w nowych rowerach, aby zapewnić optymalną pracę przerzutek.

Prostowanie haka przerzutki krok po kroku

Gdy już zdiagnozujesz wygięty hak przerzutki, możesz przystąpić do jego prostowania. Jest to delikatna operacja, która wymaga cierpliwości i precyzji. Pamiętaj, że zbyt agresywne prostowanie może doprowadzić do złamania haka.

Przygotowanie roweru

Zanim przystąpisz do prostowania haka, wykonaj następujące czynności:

1. Zdemontuj tylne koło, aby uzyskać swobodny dostęp do haka przerzutki.

2. Odkręć i zdejmij przerzutkę tylną. Usuń śrubę mocującą przerzutkę do haka, a następnie ostrożnie odłącz przerzutkę. Dzięki temu unikniesz ryzyka uszkodzenia przerzutki podczas prostowania haka.

3. Jeśli hak jest przykręcany (nie zintegrowany z ramą), sprawdź, czy śruby mocujące go do ramy są odpowiednio dokręcone. Luźny hak może sprawiać wrażenie wygiętego.

4. Oczyść hak i gwint z brudu i smaru, aby lepiej ocenić stan elementu.

Technika prostowania

Przy użyciu specjalistycznego przyrządu do prostowania haków, proces wygląda następująco:

1. Zamontuj przyrząd w miejscu tylnego koła, mocując go do haków ramy.

2. Ustaw wskaźnik przyrządu tak, aby dotykał obręczy w wybranym punkcie (np. na godzinie 3, patrząc od strony napędu).

3. Obracaj ramię przyrządu, sprawdzając odległość wskaźnika od obręczy w różnych punktach (np. na godzinie 3, 6, 9 i 12). Jeśli hak jest prosty, odległość powinna być taka sama we wszystkich punktach.

4. Jeśli zauważysz różnice, oznacza to, że hak jest wygięty. Używając przyrządu jako dźwigni, delikatnie naciskaj w kierunku przeciwnym do wygięcia.

5. Nacisk powinien być stopniowy i kontrolowany. Stosuj zasadę małych korekt – lepiej wykonać kilka delikatnych ruchów niż jeden zbyt mocny.

6. Po każdej korekcie sprawdzaj ponownie prostoliniowość haka, obracając ramię przyrządu i mierząc odległość od obręczy.

7. Powtarzaj proces, aż odchylenia będą minimalne (ideałem jest różnica mniejsza niż 2 mm między wszystkimi punktami pomiarowymi).

Pamiętaj, że aluminiowe haki mają ograniczoną wytrzymałość na wielokrotne wyginanie. Jeśli hak był już kilkukrotnie prostowany lub jest mocno wygięty, lepszym rozwiązaniem może być jego wymiana na nowy.

Montaż przerzutki na nowym haku

Po wyprostowaniu haka lub zamontowaniu nowego elementu, należy prawidłowo zainstalować przerzutkę tylną. Poprawny montaż i regulacja mają kluczowe znaczenie dla płynnego działania układu napędowego.

1. Przed montażem przerzutki nałóż niewielką ilość smaru na gwint śruby mocującej. Zapobiegnie to zakleszczeniu się śruby w przyszłości i ułatwi ewentualny demontaż.

2. Umieść przerzutkę na haku, upewniając się, że jest prawidłowo osadzona. W przypadku przerzutek Shimano zwróć uwagę na właściwe ustawienie wypustki pozycjonującej, która znajduje się na korpusie przerzutki i powinna trafić w odpowiednie wycięcie w haku.

3. Wkręć śrubę mocującą i dokręć ją z odpowiednim momentem. Dla przerzutek Shimano zalecany moment dokręcenia wynosi zazwyczaj 8-10 Nm. Zbyt mocne dokręcenie może uszkodzić hak lub gwint, a zbyt słabe spowoduje niestabilną pracę przerzutki.

4. Po zamontowaniu przerzutki należy przeprowadzić jej regulację:
– Ustaw śruby ograniczające H (High) i L (Low), aby przerzutka nie mogła przesunąć łańcucha poza skrajne zębatki
– Wyreguluj napięcie linki przerzutki za pomocą baryłki regulacyjnej
– Sprawdź, czy wózek przerzutki znajduje się w odpowiedniej odległości od zębatek kasety (regulacja śruby B-tension)

5. Zamontuj tylne koło i sprawdź działanie przerzutki na wszystkich przełożeniach. Przerzutka powinna płynnie przerzucać łańcuch między wszystkimi zębatkami bez zbędnych dźwięków i opóźnień.

Jeśli przerzutka nie działa prawidłowo mimo poprawnego montażu i regulacji, może to oznaczać, że hak nadal nie jest idealnie wyprostowany lub ma inne uszkodzenia. W takim przypadku warto rozważyć wymianę haka na nowy.

Najczęstsze problemy i ich rozwiązania

Podczas prostowania haka przerzutki lub montażu nowego elementu możesz napotkać różne trudności. Oto najczęstsze problemy i sposoby ich rozwiązania:

Problem: Hak łamie się podczas prostowania
Rozwiązanie: Aluminiowe haki mają ograniczoną plastyczność i po kilku wygięciach stają się kruche. Jeśli hak pęknie, jedynym rozwiązaniem jest wymiana na nowy. Podczas prostowania stosuj delikatną, stopniową siłę zamiast gwałtownych ruchów.

Problem: Przerzutka nadal nie działa prawidłowo po wyprostowaniu haka
Rozwiązanie: Sprawdź, czy sam wózek przerzutki nie jest wygięty. Nawet przy prostym haku, wygięta przerzutka będzie działać nieprawidłowo. Upewnij się również, że linka przerzutki nie jest uszkodzona i przesuwa się swobodnie w pancerzu.

Problem: Trudności ze znalezieniem odpowiedniego haka zamiennego
Rozwiązanie: Skontaktuj się bezpośrednio z producentem roweru lub odwiedź specjalistyczny sklep rowerowy z szerokim asortymentem części zamiennych. Istnieją również firmy specjalizujące się w produkcji zamienników haków do różnych modeli rowerów.

Problem: Śruba mocująca przerzutkę nie wkręca się prawidłowo w nowy hak
Rozwiązanie: Sprawdź, czy gwint w haku nie jest uszkodzony lub czy nie próbujesz wkręcić śruby o niewłaściwym rozmiarze. Przerzutki Shimano mogą wykorzystywać różne standardy śrub (najczęściej M10x1 lub M8x1,25).

Problem: Po montażu przerzutki na nowym haku, łańcuch ociera o sąsiednie zębatki
Rozwiązanie: Wyreguluj indeksację przerzutki za pomocą baryłki regulacyjnej. Jeśli to nie pomaga, sprawdź ustawienie śrub ograniczających H i L oraz śruby B-tension, która odpowiada za odległość wózka od kasety.

Pamiętaj, że niektóre uszkodzenia haka są zbyt poważne, by je naprawiać. Jeśli hak jest mocno wygięty, pęknięty lub ma uszkodzony gwint, najlepszym rozwiązaniem jest wymiana na nowy element. Koszt nowego haka jest zazwyczaj niewielki w porównaniu z ceną przerzutki, którą może uchronić przed uszkodzeniem.

Regularne sprawdzanie stanu haka przerzutki, szczególnie po upadkach lub transportowaniu roweru, pozwoli wcześnie wykryć potencjalne problemy i zapobiec poważniejszym uszkodzeniom układu napędowego.